به نقل از «ایمنا»

قاره سیاه، مقصد سرمایه گذاری‌های میلیاردی

تاریخ انتشار: ۲۴ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۲۵۴۶۶

روابط تجاری ۵۰ میلیارد دلاری امارات، مراودات ۳۵ میلیارد دلاری ترکیه و فعالیت اقتصادی گسترده کشور های عربستان سعودی ، روسیه و چین در قاره آفریقا تنها گوشه ای از حضور کشور های همسایه و رقیب ایران در قاره فرصت است.

به گزارش خبرنگار ایمنا، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی پس از پایان سفر منطقه‌ای فشرده به سه کشور قاره آفریقا که به دعوت رسمی رؤسای جمهور «کنیا، اوگاندا و زیمباوه» انجام شد، بامداد _جمعه بیست‌وسوم تیرماه_ به کشور بازگشت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

رئیس جمهور در این سفر علاوه بر دیدار و گفت‌وگو با رؤسای جمهور سه کشور کنیا، اوگاندا و زیمباوه با برخی از تجار و فعالان اقتصادی و دانشگاهی نیز دیدار کرد.

در این سفر همچنین به منظور ارتقای سطح روابط با کشورهای دوست و همسو در مجموع ۲۱ سند همکاری میان مقامات عالی‌رتبه ایران و همتایانشان در سه کشور کنیا، اوگاندا و زیمباوه به امضا رسید.

سفر به سه کشور کنیا، زیمبابوه و اوگاندا، چند روز پس از حضور وزیر خارجه الجزایر در تهران در شرایطی اتفاق می‌افتد که این قاره جذاب با سهم ۴۰ درصدی طلای جهان و فلزات گرانبها، ۳۰ درصد از ذخایر معدنی، ۶۵ درصدی از زمین‌های قابل کشت، ۱۰ درصدی از منابع آب شیرین تجدیدپذیر، ۸ درصدی از گاز طبیعی و ۱۲ درصد از مجموع ذخایر نفت دنیا این روزها بیشتر از گذشته به مقصدی برای سفرهای دیپلماتیک قدرت‌های جهانی طی سالهای اخیر شده است.

سفر آیت الله رئیسی به قاره آفریقا پس از ۱۱ سال در حالی انجام شد که کشورهای همسایه و رقبای اقتصادی ایران در منطقه حضور گسترده‌ای در قاره فرصت‌ها داشته و روابط اقتصادی مطلوبی را در پیش گرفته‌اند.

بر اساس مرکز مطالعات الجزیره (Al Jazeera Centre for Studies)، چهره و سرنوشت قاره آفریقا در قرن ۲۱ به سرعت در حال تغییر و شبکه روابط خارجی آن درحال پیچیده شدن است، امروز در کنار قدرت‌های غربی، کشورهای چین، ژاپن، هندوستان و روسیه همراه با قدرت‌های منطقه خاورمیانه نظیر ایران، قطر، امارات، عربستان سعودی و [رژیم صهیونیستی] جملگی به دنبال ایجاد منطقه نفوذ در حوزه منابع، بازار و موقعیت راهبردی آفریقا هستند.

الجزیره در بخش دیگری نوشت: «آمریکا، قدرت‌های اروپایی، هند، چین، ژاپن، کره جنوبی، تایوان، روسیه، برزیل، ترکیه، [رژیم صهیونیستی]، ایران، قطر، امارات و عربستان سعودی، سیاست مشخصی در قبال آفریقا در حوزه تجارت و امور فرهنگی و سیاسی برای افزایش حضور در این قاره به کار گرفته‌اند.»

همسایه شمالغربی ایران خود را ملزم به گشایش کنسولگری و نمایندگی دیپلماتیک در تمامی کشورهای آفریقایی به منظور تقویت روابط با قاره می‌داند. تعداد سفارتخانه ترکیه در کشورهای آفریقایی از ۱۲ سفارت سال ۲۰۰۲ به ۴۴ سفارت در سال ۲۰۱۲ رسیده است. تعداد سفارتخانه‌های آفریقایی در آنکارا نیز از ۱۰ سفارت سال ۲۰۰۸ به ۳۸ سفارت رسیده است.

حجم تجارت ترکیه با قاره آفریقا در سال ۲۰۰۳ بالغ بر ۵ میلیارد دلار بود. این عدد در سال ۲۰۲۱ حدود ۷ برابر شد و به عدد به ۳۵ میلیارد دلار رسید. حجم پروژه‌های انجام شده از سوی پیمانکاران ترک بالغ بر ۷۷.۸ میلیارد دلار است. ترکیه ۴۵ اتاق بازرگانی مشترک با کشورهای آفریقایی دارد.

آنکارا در حوزه آموزشی نیز اقداماتی انجام داده است. ترکیه از سال ۱۹۹۲ به بیش از ۱۵۰۰۰ دانشجوی آفریقایی بورسیه تحصیلی اعطا کرده است، ۱۲۶ مدرسه را نیز در ۲۶ کشور آفریقایی اداره می‌کند.

همسایه جنوبی ایران حضور ژئواستراتژیکی را در آفریقا به لطف سرمایه‌گذاری در حوزه زیرساخت‌های بنادر ایجاد کرده است. هر بندر نشان‌دهنده‌ای گره‌ای است که آفریقا را به امارات متصل می‌کند. راهبرد «رشته بنادر» به امارات اجازه می‌دهد تا به اقتصادها و بازارهای آفریقا دسترسی داشته باشد و نقش ابَرقطب را در اتصال آفریقا و آسیا از طریق بندر جبل علی دبی بازی کند.

سرمایه‌گذاری امارات در آفریقا از سال ۲۰۰۰ شروع شد. امارات پس از چین، اروپا و ایالات متحده امریکا در رده چهارمین سرمایه‌گذار بزرگ قاره آفریقاست. تجارت غیرنفتی امیرنشین دبی با آفریقا در سال ۲۰۲۰ به ۵۰ میلیارد دلار رسید. تعداد شرکت‌های آفریقایی ثبت شده در اتاق بازرگانی دبی به ۲۴۸۰۰ رسیده است.

شرکت‌های اصلی خدمات و حمل و نقل دریایی امارات در نهایت به خاندان سلطنتی متصل هستند. شرکت DP World مهمترین شرکت اپراتور بندری در امارات است. «بن سلیمان» رئیس هیئت مدیره شرکت می‌گوید: «آفریقا چیزی دارد که دیگران ندارند - آفریقا بیش از هر بازار دیگری که دیده‌ایم، رشد دارد».

دو شرکت DP World و گروه بنادر AD در پیشانی نفوذ اقتصادی امارات در قاره آفریقا قرار دارند. بندر Djazair در الجزایر، Sokhna و Safaga در مصر، بندر Djibouti در جیبوتی، بندر Berbera در سومالی لند، بندر Bosaso در سومالی، بندر Kigali در روآندا، بندر Maputo در موزامبیک، بندر Komatipoort در آفریقای جنوبی، بندر Luanda در آنگولا، بندر Pointe-Noire در کنگو، بندر Kamsar در گینه و بندر Dakar در سنگال اسامی بندرهایی است که در امارات در آن بنادر سرمایه گذاری کرده است.

پیوند آفریقا با شرق

قاره آفریقا با توجه به سابقه تلخ و پیش زمینه‌ای که از استعمار غربی دارد، روابط ویژه ای با بلوک شرقی و کشورهای مستقل برقرار کرده است. حجم مبادلات اقتصادی چین و قاره آفریقا از ۱۲۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۰ هم فراتر رفته است. در حال حاضر میزان تجارت چین با این قاره سالانه حدود ۱۵۰ میلیارد دلار است. این قاره در بخشی از ابرپروژه راه ابریشم چین؛ «یک کمربند-یک جاده» قرار گرفته است.

در «نشست سران روسیه – آفریقا» که سال ۲۰۱۹ برای نخستین بار در سوچی وکنار دریای سیاه برگزار شد ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، با میزبانی از ۴۷ تن از سران آفریقایی، مشارکت راهبردی مسکو با آفریقا را پی ریزی کرد. پوتین در مصاحبه با خبرگزاری تاس گفت: «آفریقا به طور فزاینده‌ای به قاره‌ای مملو از امکانات تبدیل می‌شود.»

رئیس جمهور روسیه همچنین گفت: این قاره دارای ذخایر عظیم منابع طبیعی است و جذابیت اقتصادی بی‌نظیری دارد». در سال ۲۰۱۸ میلادی میزان مبادلات تجاری روسیه با کشورهای آفریقایی بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار بود. روسیه در نشست سوچی ساختن خطوط آهن، نیروگاه‌های هسته‌ای و صنایع سازگار با محیط زیست در این قاره را هدف گذاری کرد. هم اتحادیه اروپا و هم چین تقریباً هر سه سال یکبار نشستی مشابه نشست سران روسیه - آفریقا را با سران کشورهای قاره برگزار می‌کنند. در آخرین نشست چین با سران کشورهای آفریقایی ۱۵۰ قرارداد اقتصادی به امضا رسید.

عربستان سعودی نیز از این قافله عقب نمانده است. شبکه CNBC آمریکا در سال ۲۰۱۸ گزارش داد که سعودی درصدد سرمایه گذاری ۱۰ میلیارد دلاری در آفریقای جنوبی است. اندیشکده مجمع بین‌المللی خلیج (Gulf International Forum) نوشت: هجوم عربستان به آفریقا با هدف کاهش نفوذ تهران است.

همزمان با سفر رئیس جمهور به قاره آفریقا، موج جدیدی از انتقادهای رسانه‌های داخلی با رنگ مایه توهین به نژاد سیاه و طعنه، بارها این سئوال را مطرح کردند؛ که «ایران در آفریقا چه می‌کند؟» این گزاره را در کنار روابط تجاری ۵۰ میلیارد دلاری امارات و ۳۵ میلیارد دلاری ترکیه با آفریقا قرار دهیم، این تحلیل به ذهن خطور می‌کند که در پس پرده تبلیغات منفی حضور ایران در آفریقا، رقبای منطقه‌ای حضور دارند.

کد خبر 673453

منبع: ایمنا

کلیدواژه: قاره افریقا تجارت ایران و قاره آفریقا آفریقا سفر رئیسی به آفریقا اهمیت سفر رئیس جمهور به آفریقا آیت الله رئیسی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق کشورهای آفریقایی عربستان سعودی میلیارد دلاری میلیارد دلار سرمایه گذاری قاره آفریقا رئیس جمهور سه کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۲۵۴۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

هدف‌گذاری رشد ۲۰ میلیارد‌دلاری تجارت

  دیروز رئیس‌جمهور در مراسم افتتاحیه اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا گفت: هدف‌گذاری یک میلیارد‌دلاری برای همکاری‌های اقتصادی ایران و آفریقا در یک سال آینده به هیچ‌وجه متناسب با ظرفیت‌های موجود نیست وحتما باید به سمت هدف ۱۰برابری حجم همکاری‌های اقتصادی و تجاری فی‌مابین حرکت کنیم. ازسوی دیگر کارشناسان معتقدند در جریان نمایشگاه اکسپو که ۸۰کشور حضور دارند، امکان تسهیل تجارت تا ۱۰میلیارد دلار درطول سال‌های آینده وجود دارد. ازآنجا‌ که این دو نمایشگاه در نمایشگاه بین‌المللی تهران ودرکنار هم برگزار می‌شود، این امکان وجود دارد که در آینده‌ای نزدیک رشد تجارت ۲۰میلیارد دلاری را شاهد باشیم. براساس برآوردهای سال گذشته در ایران اکسپو یک میلیارد دلار تفاهم‌نامه و قرارداد به امضا رسید اما اگر موانع صادراتی برداشته شود، حجم تجارت ایران افزایش چشمگیری خواهد داشت. درواقع کارشناسان معتقدند ایران علاوه بر این‌که باید موانع صادراتی خودرارفع کندباید مذاکره باکشورهای مختلف را دربرنامه کاری خود قراردهد که رویدادهایی مانند ایران اکسپو و اجلاس ایران و آفریقا می‌تواند به این هدف کمک کند. 
 
دانش‌بنیان‌ها، پیشتاز صادرات
دانش‌بنیان‌ها حضور گسترده‌ای درنمایشگاه ایران اکسپو واجلاس بین‌المللی ایران وآفریقا دارند.درواقع مسئولان کشور حساب ویژه‌ای روی دانش‌بنیان‌ها باز کرده‌اند. آمارها نشان می‌دهد سال گذشته حدود دو میلیارد دلار صادرات از سوی دانش‌بنیان‌ها اتفاق افتاده که با تسهیل و بهبود فضای کسب و کار امکان افزایش تا دو برابر صادرات وجود دارد. سید علی امامی، مدیرکل دفتر آماد و پشتیبانی تجاری سازمان توسعه تجارت ایران با بیان این‌که دومین دوره ایران اکسپو ۲۰۲۴در دولت سیزدهم، امروز، ۸ اردیبهشت برگزار خواهد شد، گفت: ایران اکسپو نقطه عطف تجارت خارجی محسوب می‌شود چرا که در این رویداد پتانسیل‌های صادراتی ایران مشخص و بسترهای اصلی تجارت خارجی ایران برای سایر کشورها به نمایش گذاشته می‌شود.  وی تصریح کرد: تعدادی از مهمانان دعوت شده در اکسپو با هدف بازدید از زیرساخت‌های تجاری ایران در این رویداد شرکت می‌کنند‌؛ گروه‌های تجاری علاوه‌ بر آسیب‌شناسی زیرساخت‌های تجاری کشور، پتانسیل‌ها و توانمندی‌های ما را شناسایی می‌کنند. این مقام مسئول با تاکید بر این‌که بسیاری از کشورها با ظرفیت‌های تجاری ایران آشنا نیستند، افزود: نمایشگاه ایران اکسپو می‌تواند توانایی‌های تولیدی و صادراتی کشور را در یک رویداد پنج روزه به تجار خارجی ارائه بدهد و مبنایی برای افزایش صادرات و تعاملات تجارت خارجی شود. 
 
اعزام ۱۱ رایزن بازرگانی به آفریقا
مهدی ضیغمی، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران در دومین اجلاس بین‌المللی ایران و آفریقا با بیان این‌که سیاست توجه به آفریقا، در کانون توجه سیاست‌های خارجی کشور به‌ویژه در حوزه تجاری قرار دارد، اظهار کرد: موفقیت‌های اولین اجلاس ایران و کشورهای غرب آفریقا در سال گذشته منجر به توافق‌های خوب در تجارت بین‌المللی و ‌ برگزاری بزرگ‌ترین رویداد همکاری‌های اقتصادی ایران و قاره آفریقا شده است. به گفته معاون وزیر صمت، در این اجلاس، ایران میزبان بیش از ۳۰ کشور آفریقایی است و وزارت صمت به‌عنوان سیاستگذار و سازمان توسعه تجارت ایران به‌عنوان متولی برگزاری این اجلاس در تعامل نزدیک با وزارت خارجه کشور، سفرای کشورهای آفریقایی در ایران و نمایندگان ایران در قاره آفریقا، برنامه‌ریزی گسترده‌ای را برای برگزاری هدفمند این اجلاس انجام داده است. این رویداد همزمان با ششمین نمایشگاه توانمندی‌های جمهوری اسلامی ایران در حال اجرا ست.  وی با تاکید بر لزوم افزایش سطح روابط اقتصادی ایران با قاره آفریقا، گفت: اقتصاد ایران و بسیاری از کشورهای آفریقایی مکمل یکدیگر هستند و به‌راحتی می‌توان از مسیر تجارت آزاد دوطرفه نسبت به جهش در مناسبات تجاری اقدام کرد. در همین راستا سازمان توسعه تجارت در نظر دارد با همراهی و همفکری معاونت دیپلماسی وزارت امور خارجه تعداد رایزنان بازرگانی را در سال جاری در قاره آفریقا از سه نفر به ۱۴نفر افزایش دهد. وی ادامه داد: ما به شرق و شمال آفریقا خط منظم کشتیرانی راه‌اندازی کردیم و با دستور رئیس‌جمهوری در سفر به الجزایر موضوع کشتیرانی به غرب آفریقا نیز در دستور کار قرار گرفته است. موضوع بعدی زیرساخت‌ها در تبادلات مالی و بانکی است که ابتکارات خوبی را در این اجلاس با همتایان آفریقایی خود به اشتراک خواهیم گذاشت و امیدواریم این سه موضوع اصلی در اجلاس بعدی حل و فصل شود.آمارها نشان می‌دهد صادرات کالاهای ایرانی به ۳۹کشور آفریقایی وواردات از۲۲کشور این قاره درسال۱۴۰۲انجام شده است. در سال گذشته صادرات به شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرده است. درسال۱۴۰۲ پراکنش صادراتی کشور به این قاره از نکات قابل توجه بود و صادرات در شرق، غرب، شمال و جنوب این قاره به صورت خاصی توسعه پیدا کرد و ۳۹ کشور از این قاره، مقصد صادرات کالاهای ایرانی به‌صورت مستقیم بودند.باوجود کاهش صادرات کشور به بخش سفید این قاره در شمال در سال‌های گذشته، شاهد افزایش صادرات به کشورهای الجزایر، مصر، لیبی، تونس، جیبوتی و مراکش در سال ۱۴۰۲ با وجود بحران حمل‌و‌نقل در دریای سرخ بودیم. 
 
میزبانی ایران اکسپو از ۸۰ کشور
رویداد ایران اکسپو میزبان بیش از ۲۰۰۰شرکت از۸۰کشور است که امروز افتتاح خواهد شد و پنج روز ادامه دارد اما روز شنبه به علت حضور مقامات داخلی و خارجی بازدید عمومی ندارد و تجار وعموم مردم می‌توانندازروز یکشنبه برای بازدید از نمایشگاه مراجعه کنند. آن‌طور که مقامات وزارت صمت گفته‌اند،این نمایشگاه فضای مناسبی برای افزایش مقاصد صادراتی،گروه‌های کالایی و تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی است و بازدید از کارخانجات بزرگ، شهرک‌های صنعتی ودانش‌بنیان‌ها هم درجریان برگزاری نمایشگاه در دستورکار قرار دارد. 
 
جزئیات تجارت با آفریقا
درسال۱۴۰۲،غنا با خرید ۱۷۳.۵میلیون دلار، آفریقای جنوبی با۱۴۵میلیون دلار،تانزانیا با ۹۲.۸میلیون دلار، کنیا با ۴۸.۷میلیون دلار، نیجریه با ۴۸میلیون دلار، موزامبیک با ۴۷.۱میلیون دلار و سومالی با ۳۳.۳میلیون دلار، هفت مقصد نخست صادرات کالاهای ایرانی به صورت مستقیم به این قاره بودند. ۵۱درصد صادرات ایران به این قاره مشتقات نفتی، شامل کود اوره، قیر، گاز مایع و انواع روغن‌های صنعتی بود و بعد از آن ۳۷‌درصد صادرات کشورمان را محصولات فولادی و آهنی به خود اختصاص داده است. مواد غذایی، مصالح ساختمانی، انواع فرش و کف‌پوش، شوینده‌ها و لوازم بهداشتی، لوازم خانگی، دارو و تجهیزات پزشکی، لوازم صنعتی، قطعات خودرو، لاستیک، مواد معدنی، لوازم الکتریکی، لوستر، مبلمان و اسباب‌بازی از دیگر کالاهای صادراتی ایران به قاره آفریقا در سال ۱۴۰۲ بودند. در سال گذشته ۲۲ کشور از این قاره فروشنده مستقیم کالا به ایران بودند که آفریقای جنوبی بافروش ۱۹میلیون دلار،زامبیا با ۱۲.۵میلیون دلار،غنا ۱۲میلیون دلار،سیشل با ۱۱.۷میلیون دلار، کنیا ۹.۵میلیون دلار، تانزانیا با ۶.۱میلیون دلار و اوگاندا با ۴.۱میلیون دلار، هفت کشور نخست فروش کالا در بین کشورهای قاره آفریقا به ایران بودند. ۶۶ درصد واردات ایران از این قاره مواد غذایی و کشاورزی مانند چای، ذرت، قهوه، توتون، حبوبات، لاشه گوسفند و محصولات شیلاتی بودند و ۲۱ درصد نیز مواد معدنی مانند سنگ منگنز، سنگ و خاک روی، کنسانتره گروم و ۱۳درصد دیگر نیز عمدتا روغن صنعتی و گریس، انواع تسمه، ماشین‌آلات، مواد شیمیایی و صنعتی و لوازم یدکی بودند. 

ظرفیت‌های ایران و آفریقا
قاره آفریقا با دارا بودن ۱.۳میلیارد نفر جمعیت و ۵۴ کشور، یک فرصت بزرگ در حوزه روابط تجاری و اقتصادی است. ایران می‌تواند به‌واسطه نیاز این قاره به سوخت و انرژی، فناوری و مکانیزاسیون در تولید محصولات کشاورزی، سرمایه‌گذاری و طراحی و ساخت امور زیربنایی ازجمله معدن، سد،راه‌سازی وپروژه‌های عمرانی، اورهال کردن پالایشگاه‌ها، استخراج گاز، بازار مصرف مناسب مواد غذایی و محصولات صنعتی، تجاری ومصرفی و نیازما به کشت فراسرزمینی همراه با توانمندی کشورمان در صادرات خدمات فنی ومهندسی دراین قاره، ضمن حفظ شئونات انسانی و حفظ منافع توأمان کشورمان و کشورهای آفریقایی حضور پیدا کند. عدم شناخت ظرفیت‌ها در بین تجار ایرانی وآفریقایی، نبود یا کمبود حمل و نقل ارزان، مستمر و فراگیر و موانع جابه‌جایی مستقیم ارز و پول، از موانع توسعه تجارت یا تجارت مستقیم بین ایران و قاره آفریقاست که رفع این موانع با اراده دولت‌ها و پیگیری بخش خصوصی تا حدودی به تجارت ایران با این قاره شتاب خواهد داد.